Khoảng cách tối thiểu giữa 2 cọc tiếp địa là bao nhiêu?

Khi thiết kế và thi công hệ thống tiếp địa chống sét, một trong những yếu tố quan trọng nhưng thường bị xem nhẹ là khoảng cách tối thiểu giữa 2 cọc tiếp địa. Nếu đặt sai khoảng cách, hệ thống dễ bị giảm hiệu quả, thậm chí không đạt được điện trở yêu cầu dù đã sử dụng nhiều cọc. Vậy đặt cọc cách nhau bao nhiêu là đúng? Cùng CHỐNG SÉT VN tìm hiểu các quy định và lý do cần tuân thủ khoảng cách này.

Tiêu chuẩn khoảng cách cọc tiếp địa theo TCVN 9385:2012

Theo tiêu chuẩn TCVN 9385:2012, khoảng cách giữa hai cọc tiếp địa thường 1 – 2 lần độ dài cọc đóng xuống đất. Đây là khoảng cách tối thiểu để vùng ảnh hưởng điện trường của từng cọc không bị chồng lấn giúp hệ thống hoạt động hiệu quả.

Thông thường, chiều dài cọc tiếp địa dao động trong khoảng 2,4m đến 3m do đó khoảng cách giữa các cọc nên từ 2,4m đến 6m tùy theo điều kiện thi công và thiết kế. 

Ngoài ra, các cọc nên được liên kết bằng dây tiếp địa, tạo thành mạch vòng kín hoặc lưới điện cực bao quanh công trình để tăng hiệu quả tản sét.

Vì sao cần tuân thủ khoảng cách giữa các cọc tiếp địa?

Việc đặt đúng khoảng cách giữa các cọc không chỉ là yêu cầu kỹ thuật mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả bảo vệ của hệ thống chống sét. Cụ thể:

• Nếu đặt quá gần, vùng ảnh hưởng điện trường của các cọc sẽ chồng lấn, khiến điện trở tổng không giảm đáng kể dù có nhiều cọc.
• Tăng nguy cơ mất an toàn, làm hệ thống không tản được hết dòng điện sét.
• Gây ảnh hưởng đến công trình ngầm, nền móng hoặc các kết cấu kỹ thuật lân cận.
• Gây lãng phí vật tư, vì số lượng cọc nhiều nhưng hiệu quả không tương xứng.

Tuân thủ đúng khoảng cách giúp đảm bảo hệ thống đạt được giá trị điện trở đất theo thiết kế, hoạt động ổn định và an toàn trong suốt thời gian sử dụng.

Khoảng cách tối thiểu giữa 2 cọc tiếp địa trong thi công

Khi triển khai ngoài thực tế, cần đảm bảo khoảng cách tối thiểu giữa 2 cọc tiếp địa không thấp hơn 1 lần chiều dài cọc đóng xuống đất nếu diện tích đất hạn chế.

Ngoài ra, một số lưu ý trong thi công:

• Khoảng cách giữa các cọc không quá 20m với công trình lớn nên bố trí cọc dạng lưới hoặc mạch vòng
• Dây nối giữa các cọc phải có tiết diện bằng hoặc lớn hơn dây tiếp địa chính, liên kết chắc chắn bằng hàn hóa nhiệt hoặc mối nối cơ học chất lượng cao
• Không dùng thép gai hoặc thanh cốt thép làm điện cực tiếp địa
• Thi công tại vùng đất khô cứng nên có giải pháp khoan dẫn hướng, tránh làm biến dạng hoặc gãy đầu cọc

Thi công đúng khoảng cách và đúng tiêu chuẩn giúp hệ thống hoạt động hiệu quả, giảm thiểu tối đa rủi ro trong vận hành và bảo trì về sau.

Cách chọn cọc tiếp địa

Khi lắp đặt hệ thống chống sét, việc chọn đúng loại cọc tiếp địa là rất quan trọng để đảm bảo hiệu quả tản sét và độ bền hệ thống.

Chất liệu có 3 loại cọc thường dùng:

• Thép mạ đồng: phổ biến, giá hợp lý, dễ thi công
• Đồng nguyên chất: dẫn điện tốt, bền, chống ăn mòn cao
• Thép mạ kẽm: rẻ, dùng cho công trình tạm hoặc đất ít ẩm

Về kích thước nên chọn đường kính cọc tối thiểu 14–16mm và chiều dài cọc từ 2,4m trở lên. Ưu tiên chọn cọc có đầu nhọn để dễ đóng sâu. Sau khi thi công, điện trở tiếp đất cần nhỏ hơn 10Ω. Các cọc nên được nối bằng dây đồng tiết diện từ 50–70mm².

Tham khảo chi tiết các mẫu cọc tiếp địa mạ đồng Goldweld kèm báo giá tại: Cọc tiếp địa mạ đồng GOLDWELD D16x2,4m

Một số điều cần lưu ý trong cách bố trí cọc tiếp địa

Khi thi công hệ thống tiếp địa chống sét, cần chú ý một số điểm sau để đảm bảo an toàn và hiệu quả sử dụng:

• Khoảng cách giữa các cọc: từ 1 đến 2 lần chiều dài cọc (theo TCVN 9385:2012)
• Cọc phải được chôn hoàn toàn trong đất, đầu cọc không lộ ra ngoài
• Dây liên kết giữa các cọc nên dùng dây đồng, kết nối bằng kẹp đồng hoặc hàn hóa nhiệt
• Ưu tiên chọn cọc làm từ thép mạ đồng hoặc đồng nguyên chất để tăng độ bền và khả năng dẫn điện
• Nên đóng cọc tiếp địa ngay dưới công trình và gần dây thoát sét (dây xuống)
• Chỉ sử dụng sản phẩm chính hãng, có nguồn gốc rõ ràng tránh dùng hàng trôi nổi vì có thể gây giảm hiệu quả chống sét và nguy hiểm cho thiết bị

Câu hỏi thường gặp về khoảng cách cọc tiếp địa

Nếu diện tích hạn chế, có thể đặt cọc gần hơn không?

Có. Cọc đặt quá gần sẽ khiến vùng điện trường bị chồng lấn, dẫn đến giảm hiệu quả tản sét, tăng điện trở đất và gây mất an toàn cho hệ thống.

Khoảng cách giữa cọc và nhà ở tối thiểu là bao nhiêu?

Không có quy định cố định cho khoảng cách giữa cọc tiếp địa và công trình nhà ở, nhưng nên đặt cách tường từ 1,5m đến 2m để tránh ảnh hưởng móng và công trình ngầm. Nếu cần đặt gần hơn, nên khảo sát kỹ và có biện pháp bảo vệ.

Lắp hệ thống tiếp địa cho nhà dân có bắt buộc không?

Không bắt buộc trong mọi trường hợp, nhưng rất nên lắp đặt, đặc biệt ở khu vực thường có giông sét hoặc khi sử dụng nhiều thiết bị điện công suất lớn. Hệ thống tiếp địa giúp tăng độ an toàn cho người và thiết bị trong nhà.